Хамаҕатталар “Түһүлгэ” норуот айымньытын киинэ 45-с үлэтин кэмин аһыллыытыгар ыалдьыттаатылар

Хамаҕатта нэһилиэгэр сэтинньи маҥнайгы күнүгэр “Түһүлгэ” норуот айымньытын киинин улахан тэрээһинэ буолан ааста. Ол курдук норуот айымньытын киинэ быйыл 45-с үлэтин кэмин (сезон) аһыллыыта, Улуу Кыайыы 75 сылын кытта ситимнээх буолла. “Маны этэн туран, быйылгы сылга барыбытыгар кыайыы, ситиһии кэллин диэн эрэнэ күүтэбин”, – диир “Түһүлгэ” норуот айымньытын киинин салайааччыта Антонина Харитонова.

Урукку сылларга, норуот айымньытын киинэ бар дьоҥҥо үлэтин кэмин билиһиннэрэр тэрээһинэ киэһэ саҕаланар эбит буоллаҕына, быйылгы үбүлүөйдээх тэрээһин сарсыардаттан саҕаламмыта биир уратылааҕынан буолла. Ол курдук күнүскү өттүгэр, нэһилиэк дьонугар-сэргэтигэр атлаһынан лиэнтэ, кылынан сибэкки, туой буорунан оҥоһук оҥорууга уонна суумка киэбин тигиигэ маастар кылаастар ыытыллыбыттара. Ону таһынан, Хамаҕатта үгүс олохтоохторо фотозонаҕа хаартыскаҕа түстүлэр уонна алаадьы, саламаат курдук саха омук мааны аһынан айах туттулар. “Ыытыллар бары тэрээһиннэр куруук биир буолбаттарын туһугар, хас биирдии тэрээһин туспа уратылаах, эйгэлээх буоларыгар кыһаллан, бары күүһү уурабыт. Ону таһынан, болҕомтону хас биирдии кэлбит киһи интэриэһигэр сөп түбэһиннэрэ сатыахтаахпыт”, – диэн “Түһүлгэ” дьиэтин киэргэтэн оҥорооччу, худуоһунньук Татьяна Уодай бэйэтин санаатын үллэстэр.

“Түһүлгэ” норуот айымньытын киинин үлэһиттэрэ үөрүүлээх тэрээһини үлэ хаамыытын билиһиннэриитинэн аста. Бэлиэтээн эттэххэ, кэллэктиип биир таҥаһы (единая форма) кэппитэ олус да кэрэ этэ. Бу бэлиэ күнү дьон-сэргэ күүппүтэ, кэтэспитэ ырылхайдык көһүннэ.

Тэрээһин бастакы чааһын библиотекарь Марина Корякина иилээн-саҕалаан ыытта. Быйыл Россия Улуу суруйааччыта Александр Пушкин 220 сыла. Дьон Улуу суруйааччыга анаммыт маҥнайгы чааһы олус сэргии, хайҕыы көрдө. Манна, Саха французскай лицей учууталлара суруйааччы “Сибэкки” хоһоонун сахалыы, нууччалыы уонна французтуу тылларынан доргуччу ааҕан иһитиннэрдилэр. Оччотооҕу урукку кэми санатар, Любовь Андросова салайааччылаах “Ретро-Данс” народнай үҥкүү бөлөҕө баал үҥкүүтүгэр эргийэн киэргэттэ. Марина Корякина хоһоон ааҕар кэмигэр, оҕо исскустватын оскуолатын үөрэнээччитэ Егоров Вася фортепианоҕа оонньуурун көрөөччүлэр чуумпуран, кэтээн олорон толору иһиттилэр. Онтон Хамаҕатта орто оскуолатын 10 кылааһын үөрэнээччитэ Попова Дайаана “Татьяна Ларина суруга” диэн хоһоону олус истиҥник аахпыта биир кэрэхсэбиллээх көстүүнэн буолла.

Иккис чааска, нэһилиэк тэрилтэлэрэ “Түһүлгэ” дьиэтэ быйыл 45-с үбүлүөйдээх айар үлэтин саҕалаабытынан эҕэрдэ тыл бастыҥын эттилэр, сэмэй бэлэхтэрин туттардылар. Ол кэнниттэн, нэһилиэнньэҕэ бэйэлэрин үлэлэрин-хамнастарын, эдэр специалистарын билиһиннэрдилэр уонна биирдиилээн үҥкүү, ырыа нүөмэрдэрин бэлэх ууннулар. Нэһилиэк дьаһалтатыттан Ольга Кудрина, орто оскуолаттан Маргарита Мокрощупова биирдиилээн ырыалары ыллаатылар. Саха француз лицейтэн француз Арольд Може кэлэн ыалдьыт буолбута эмиэ биир туспа, ураты көстүү буолла. Кини бэрт үчүгэйдик сахалыы, нууччалыы саҥарарынан дьону сөхтөрүөн сөхтөрдө. Онтон “Сарыал” уһуйаантан Татьяна Протопопова салайааччылаах “Сир симэҕэ” үҥкүү бөлөҕө китайскай үҥкүүнү үҥкүүлээтилэр уонна Анна Шадрина салайааччылаах “Кылчаан” бөлөх кырачааннара саха таҥаһын муодатын көрдөрдүлэр.

Үһүс чаас, үөрүүлээх кэнсиэри “ оҕо исскуство оскуолатын үөрэнээччилэрэ "Радуга" үҥкүү коллектива “Хаар үҥкүүнэн” астылар. Бэлиэтээн эттэххэ, Октябрина Попова салайааччылаах “Радуга” иитиллээччилэрэ быйылгы Норуоттар икки ардыларынааҕы VII төгүлүн ыытыллар “Бриллиантовые нотки” фестиваль күрэх чэрчитинэн буолбут VII Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Первые шаги” күрэх Гран-При хаһаайыттарынан ааттананнар, Крым куоракка “Артек” Норуоттар икки ардыларынааҕы оҕо киинигэр босхо путевканан наҕараадаламмыттара. Кэнсиэри, Саргылана Назарова олохтоох мелодист Руслан Захаров тылларыгар уонна матыыбыгар “Хаар үҥкүүтэ”, Валентина Иванова Ангелина Файрушина репертуарыттан “Алгыс” ырыаларынан киэргэттилэр. Норуот айымньытын киинигэр фольклор көрүҥэр үлэлиир Оксана Кудрина “Күбэй”, “Айыы Хотун” түмсүүлэрэ, чабырҕахсыттара көхтөөх кыттыыны ыллыллар. “Кытыл кыыма” ансаамбыл да, үөрүүлээх кэнсиэртэн туора турбата. Салҕыы, “Түһүлгэ” дьиэтин үлэһиттэрэ Татьяна Гаврильева, Татьяна Уодай, “Эрчим” спорт саала дириэктэрэ Владимир Новгородов уонна Шапошников аатынан Хамаҕатта орто оскуолатын үлэһитэ Алексей Дьячковский көрдөөх сыаҥкаларынан ыалдьыттары сэргэхситтилэр. Айар киэһэни “Ретро-Данс” үҥкүүһүттэрэ түмүктээтилэр.

“Култуура үлэһиттэрэ үлэлээн-хамнаан, көрөөччүлэрбитин түһэн биэриэ суохтаахпыт. Ол курдук нэһилиэнньэҕэ ыйытыы лииһин (анкета) ыыппыппытынан, биһиэхэ эрэл улахан эбит. Сүрүн үлэбит хайысхата сөпкө баран иһэриттэн биһиги астынныбыт. Инникитин ыытар тэрээһиннэрбитин өссө тэтимирдэн, ис хоһоонноон биэриэхпит. Санаттахха, маннык хабааннаах анкетаны үс сыллааҕыта оҥоро, ыыта сылдьыбыппыт.

Сыанаттан көрдөххө, көрөөччүлэрбит тугу эрэ саҥаны, атыны күүтэллэр, кэтэһэллэр. Ол курдук бүгүҥҥү күҥҥэ, көрөөччүлэр дьону сынньатар көрдөөх сыаҥкалары, театрализованнай көрдөрүүлэри (представление), спектакллары көрүөхтэрин баҕараллара ырылхайдык көһүннэ. Киһи норуот айымньытын кииниттэн күннээҕи олохтон толору сынньанан, күлэн-үөрэн, чэпчээн барыахтаах уонна бэйэтигэр сөптөөх, туһалаах билиини ылыахтаах. Биир тылынан эттэххэ, бар дьоммут биһигиттэн ирдиирэ үгүс.

Ханнык баҕарар ыытыллар тэрээһиннэргэ, сыанаҕа тахсыыга күүстээх бэлэмнэнии наада. Бэлэмнэниитэ суох артыыс бэйэтигэр эрэлэ суох тахсар. Сыанаҕа эрэлэ суох тахсыыттан ордук куһаҕан суох! Онтон, бүгүҥҥү тэрээһини ылан көрдөххө, эрдэттэн бэлэмнэммит буоламмыт ыытыллыыта үчүгэй диэн сыана быһабын”, – диэн Антонина Алексеевна бэйэтин санаатын үллэстэр.