Хамаҕаттаҕа икки улахан тутуу барар

2020 сылтан Нам улууһун Хамаҕатта нэһилиэгэр саҥа оскуола уонна уһуйаан дьиэлэрин тутуута олохтоохтук саҕаланнылар.

Аныгы олох ирдэбилигэр эппиэттиир 220 оҕо үөрэнэр уонна 50 миэстэлээх интэринээттээх оскуола бастакы сыбаайалара 2017-18 сыллардаахха иккитэ төхтүрүйэн туруоруллубута. Бэлиэтээн эттэххэ, бу курдук оскуола өрөспүүбүлүкэбитигэр ахсааннаах. Маннык бырайыактаах оскуола билигин Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар уонна Булуҥ улууһун Күһүүрүгэр үлэлии тураллар.

Быйыл оскуола тутуутун үлэтэ күүстээхтик саҕаланна. Ол курдук 2020 сылга көрүллүбүт үптэн Сос Навоян салайааччылаах ООО СК “Сахастрой” тэрилтэ оскуола көндөйүн толору тутан таһаарыахтаах диэн Хамаҕатта нэһилиэгин баһылыга Иван Максимов бигэргэтэр. Бу сылга Дойду үрдүнэн ыарыы туран үгүс мэһэйдэри, харгыстары таһааран үлэҕэ мэһэйдэри үөскэппитэ өйдөнөр. “Манан сибээстээн, тутуу графигыттан кыра хаалыы таҕыста. 2021 сыл ахсынньы ыйыгар диэри оскуола тутуута барыта оҥоһуллан түмүктэниэхтээх уонна үлэҕэ киириэхтээх”, – диэн Иван Николаевич этэр.

Коронавирус ыарыынан сибээстээн, тутуу биригээдэлэрэ Хамаҕаттаҕа кэлээттэрин кытта Наталья Жиркова салайааччылаах врачебнай амбулатория үлэһиттэрэ тутатына тиийэннэр бэрэбиэркэ үлэтин ыыппыттар.

“Тутуу үлэһиттэрин кытта куруук сибээс тутабыт. Ол курдук нэһилиэнньэттэн уон киһилээх уопсастыбаннай сэбиэт тэриллибитэ. Уопсастыбаннай сэбиэккэ тутууга сыһыаннаах уолаттар, нэһилиэк дьокутааттара киирэллэр. Сэбиэт чилиэттэрэ кэмиттэн-кэмигэр туох-ханныгын тиийэн көрөллөр, билсэллэр. Ону таһынан, атын да бэрэбиэркэлиир тэрилтэлэр үлэ хаамыытын, итэҕэстэрин-быһаҕастарын куруук кэлэннэр бэрэбиэркэ оҥорон бараллар.

Бүгүҥҥү күҥҥэ икки биригээдэ үлэлии сылдьар. Ол курдук биир биригээдэҕэ 11 киһи, иккиһигэр – 7. Омук дьоно тутуу эйгэтигэр үксүн биир аймах буолан, бэйэ-бэйэлэрин чугастык билсибиттэр сылдьаллар, үлэлииллэр эбит. Ол иһин өйдөһөллөр, үлэлэрэ таһаарыылаахтык барар. Күүстээх үлэлэрэ дьэ саҕаланаары турар, онон хампаанньа өссө эбии биир биригээдэни эбии ыытарын биллэрдэ. Билигин тутуу бара турар сиригэр кыраан, улахан кыамталаах массыына, тыраахтыр бааллар, стационарнай бетон оҥорор мешалкалаахтар.

Нэһилиэнньэ уонна Анатолий Дьяконов салайааччылаах оскуола кэллэктиибэ ыра санаа оҥостубут баҕата туолар турукка киирэн эрэриттэн үөрэбит”, – диэн кэпсиир баһылык Максимов.

Хамаҕаттаҕа икки оҕо саада баарын үрдүнэн, нэһилиэк бары оҕото сатаан хабыллыбаттарын үгүспүт билэ-көрө сылдьар. Ол курдук, бүгүҥҥү күн туругунан, бииригэр 50 оҕо, онтон атыныгар 35 оҕо миэстэлээх дьыссааттар үлэлии тураллар. Билигин Арассыыйа үрдүнэн 1-3-эр диэри саастаах оҕолору дьыссаатынан хааччыйыы үлэтэ бара турарын нэһилиэк баһылыга этэр.

Ол курдук, эмиэ бу сайыҥҥыттан 12 бөлөхтөн турар 240 миэстэлээх, 9 оонньуур былаһааккалаах саҥа уһуйаан тутуллан олоххо киирэригэр, ООО “Прогресс” тэрилтэттэн саха эр дьоно бары күүстэрин уураннар үлэлии сылдьаллар. Оччоҕо саҥа оҕо саада үлэтин саҕалаатаҕына Хамаҕатта кырачааннара бары уһуйаанынан хааччылыахтара диэн бигэ эрэнэбит. Санатан эттэххэ, дьыссаат бастакы сыбаайаларын түһэриитэ оҕо көмүскэлин күнүгэр үөрүүлээх быһыыга-майгыга буолан ааспыта.

“Саҥа тутулла турар уһуйааммыт дьиҥинэ 2023-24 сылларга тутуллан саҕаланыахтаах этэ. Ону ООО “Прогресс” тэрилтэ биһиэхэ илиитин утары уунан тутуу үлэтин быйылгыттан саҕалаата. Манна Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Ольга БАЛАБКИНАНЫ, хампаанньа салайааччыта Алексей Пинигини уонна кини солбуйааччыта, биир дойдулаахпыт Георгий Алексеевы, ону тэҥэ, улуус дьаһалтатын кытта ыкса кэпсэтэн, биир санааҕа кэллибит. Бэлиэтээн эттэххэ, манна улуус баһылыга Юрий Слепцов биһигини олус өйдүүр. Ол курдук билигин ООО “Прогресс” тэрилтэ бэйэтин үбүгэр тутуу ыыта сылдьара хайҕабыллаах уонна барыбытын үөрдэр. Инньэ гынан, 2023-24 сылларга турбут үбү-харчыны халбарытан биэрэргэ үлэ ыытыллыахтаах.

Улахан тутууга бөдөҥ үп-харчы эрэйиллэрэ өйдөнөр, 2020 сылга тэрилтэ үлэһиттэрэ барытын суоттаан-учуоттаан сөптөөх үлэлэри ыыта сылдьаллар. Бу сайын сыбаайа ууруута биир ыйынан түмүктэниэ диэн былааннаммыппыт даҕаны, ханна баҕарар буоларын курдук мэһэйдэр үөскээтилэр. Биир өттүнэн пандемия, онтон биир өрүт – дьыссаат тутулла турар сирин аннынан уу ааһара. Онон, сыбаайа үлэтигэр өссө эбии тустаах үлэлэр ыытыллаллара күүтүллэр. Ол курдук бүгүҥҥү күҥҥэ 158 сыбаайа турда, билигин бетону кытта үлэлэһэр дьон хааллылар. Салҕыы, уһуйаан тула тимиринэн күрүөлэннэ, онон тутуу бара турар сиригэр мээнэ ким да, туох да киириэ суоҕа”, – диэн тутуу туһунан нэһилиэк баһылыга сырдатар.

Кэлиҥҥи сылларга Хамаҕаттаҕа икки улахан баараҕай таас тутуу тэҥинэн барбыта иһиллэ илик. Арай, аан маҥнайгы таас тутуу нэһилиэккэ 2018 сыллаахха тулаайахтарга анаммыт дьиэ буолар.

“Нэһилиэкпитигэр маннык тутуулар ыытылла туралларыгар аҥаардас баһылык эрэ өҥөтө буолбатах. Хамаҕаттабытыгар саҥа таас оскуола уонна уһуйаан баар буоларыгар инникээҥҥи салайааччылар көмөлөрүн суолталара кырата суох. Онон олохтоох дьон бары биир киһи курдук күүскэ турунан, көмөлөөн олоххо киллэриэхпит диэн бигэ эрэллээхпин.

Оскуола тутуутугар биири чопчулаан этэбин, нэһилиэнньэ көмөтө улаханын умнар хайдах да сатаммат уонна табыллыбат. Санатан эттэххэ, эрдэтээҥҥи сылларга Сүбэ мунньах тэрийэн, мунньахтаан биир санааны ылыммыппыт. Ол түмүгэр нэһилиэк дьоно-сэргэтэ уу харчынан мөлүйүөн икки сүүс тыһыынча (1000200) солкуобайы хомуйан утары ууммута. Онон баҕарар баҕабыт, этэҥҥэ тыын боппуруоспут быһаарыллан, үөрэнээччилэрбит эһиил саҥа оскуолаҕа киирэн үөрэнэллэригэр, оттон хас биирдии кырачаан саҥа дьыссааттанарыгар диэн.

Түмүккэ, Өрөспүүбүлүкэбит уонна улууспут салалталара биһигини сөпкө өйдөөн уонна өйөөн сөбүлэспиттэригэр махталбыт муҥура суох”, – диэн бэйэтин санаатын этэр Иван Максимов.

Хамаҕаттатааҕы "Түһүлгэ" норуот айымньытын киинин звукооператора,

Харысхан ПОПОВ

ЫСПЫРААПКА

Оскуола-интернат тутуутугар:

2020-2021 сылларга – БАРЫТА 299 мөл 918,7 тыһ. солк.

2020 сыл – 89 мөл 975,6 тыһ. солк.

2021 сыл – 209 мөл 943,10 тыһ. солк.

Оҕо саада тутуутугар:

2023-2024 сылларга – БАРЫТА 321 мөл 264,51 тыһ. солк.

2023 сыл – 160 мөл 632, 27 тыһ. солк.

2024 сыл – 160 мөл 632, 27 тыһ. солк.