Биэс оҕо күн күбэй ийэтэ - ыччакка холобур буолар тренер

Намнааҕы Ньургун Тимофеев аатынан Олимпийскай резербэ республикатааҕы спортивнай оскуолатын тренерэ, Саха сирин физическай культураҕа уонна спорка үтүөлээх үлэһитэ, РФ физическэй культураҕа уонна спорка туйгуна Клавдия Шелковникова бэйэтин холобуругар олоҕуран “Кыайыыга спортсмен тус бэйэтин хаачыстыбатын үөскэтии” диэн тиэмэҕэ дьарыктыыр оҕолоругар аһаҕас бэсиэдэ оҥордо. Тэрээһин Саха сиригэр Ийэ күнүн чэрчитинэн ыытылынна. Ол курдук, алтынньы 12 күнүгэр РСШОР чэпчэки атлетикаҕа старшай тренерэ Клавдия Михайловна спорт эйгэтигэр туохтан саҕалаабытын, араас таһымнаах үгүс күрэхтэһиилэргэ кыттыбытын туһунан сиһилии кэпсээн билиһиннэрдэ.

Санаттахха, Хамаҕатта олохтооҕо К.М. Шелковникова спорт ветерана; хайыһарга уонна чэпчэки атлетикаҕа Саха АССР хас да төгүллээх кыайыылааҕа; чэпчэки атлетикаҕа 1992 сыллаахха 200 уонна 800 миэтэрэ дистанцияларга Россия кыайыылааҕа (Краснодар куорат) буолар.

Кини оҕо сааһа Нам улууһун Үөдэй нэһилиэгэр ааспыта, оскуоланы 1 Хомустаахха бүтэрбитэ. Алтыс кылааска үөрэнэ сылдьан, аан маҥнай оройуон (улуус) оскуолаларын икки ардыларыгар хайыһарга күрэхтэһиигэ кыттыбыт. Кыра кыыс спорка суола, чуолаан, мантан арыллан саҕаламмыт. Хайыһарынан куоталаһыыга Үөдэй оскуолата кыайыылааҕынан тахсан, өйдөбүнньүк кубогынан наҕаарадаламмыт. Ол оскуола “Бастакы кубога” буоларын быһыытынан, билигин спортивнай музейга көрдөрүүгэ турарын киэн тутта кэпсиир. Даҕатан эттэххэ, билиҥҥи үөрэнээччилэри бөлөх-бөлөҕүнэн арааран күрэхтэһиннэрэр эбит буоллахтарына, оччолорго сүүрээччилэри барыларын биир халыыпка киллэрэн сүүрдэллэрэ эбитэ үһү. “Биһиги оҕо эрдэхпитинэ анал тренер диэн суоҕа, аҥаардас физкультура учуутала үөрэтиитинэн уонна бэйэбит баҕабытынан дьарыктанан күрэхтэһиилэргэ кыттарбыт”, – диэн ол ааспыт сыллары тренер саныыр.

1972 сыллаахха, өссө оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан, Советскай Союз Геройа Федор Попов аатынан республикатааҕы кросска кыттан ылбыт мэтээлэ күндү буоларын Клавдия Михайловна чопчулуур. “Майаҕа ыытыллыбыт кросска, 500 м дистанцияҕа үһүс миэстэ буолбутум, бу мэтээл республиканскай күрэхтэһиигэ бастакы мэтээлим. Намнар ол күн бастакы мэтээлбит этэ! Оҕобут улууһугар күрэхтэһии бастакы мэтээлин аҕалла диэн үөрүү-көтүү үксээбитэ”, – диир СӨ спордун маастара Клавдия Михайловна.

Кэнники Герой Федор Попов аатынан күрэхтэһиигэ уопсайа сэттэтэ кыттыбыт: түөһүгэр 5-тэ кыһыл, биирдэ үрүҥ көмүс уонна боруонса мэтээллэри кэппит. 1979 сыллаахха “Манчаары оонньууларыгар”: 1500 м сүүрэн Саха сиригэр иккис кус быһый ааттааҕа; 1983 сыллаахха, Мэҥэ Хаҥаласка боруонса мэтээл хаһаайына буолар; онтон 1990 сыллаахха Горнай улууһугар, ветеран дьахталларга (35 саастан үөһэ) тахсан 1000 м тэҥнээҕин булбат уонна эстафетаҕа үһүс бириистээх миэстэни ылар.

Клавдия Шелковникова кэпсииринэн, 1980 сыллаахха Москва куоракка Олимпиада оонньуулара буолар сылыгар, Саха сиригэр Тыа сирин спортивнай оонньуулара үрдүк таһымҥа ыытыллар. Ол сыл Мэҥэ Хаҥаласка буолан ааспыт Спортивнай оонньууларга, сүүрүүк Клавдия Шелковникова 1500 м уонна 3000 м уһуннаах икки дистанцияҕа бастакы буолары ситиһэр. Түөрт сыл буолан баран, спортсменнар Нам улууһугар көрсөллөр. 1500 м – 1 миэстэ, 3000 м – 2 миэстэ. Эҥсиэли хочотугар ыытыллыбыт Спортивнай оонньууларга, кини хамаандата (Уус Алдан) шведскай эстафетаҕа (800х400х200х100х) бастыҥ хамаанданан ааттанар.

РФ физическэй культураҕа уонна спорка туйгуна, иитиллээччилэригэр дьиэ кэргэн туһунан кэпсиири умнубата. Кини тус бэйэтэ биэс оҕо ийэтэ буоларын, хас биирдии оҕото үөрэҕи уонна спорду бииргэ дьүөрэлээн доҕордоһо улааппытын этэр. “1989 сыллаахха Саха сиригэр спортивнай дьиэ кэргэн күрэҕин ыытыллыбыта. Бу күрэхтэһиигэ кыайаммыт, Москва куоракка Бүтүн сойуус үрдүнэн Рабочай спартакиадаҕа кыттар чиэскэ тиксибиппит. Улахан кыыспытын кытта кыыс оҕолоох 104 спортивнай ыал кыттыбытыттан 5 миэстэҕэ тахсыбыппыт. Ону тэҥэ, Московскай марафоҥҥа 10 км сүүрэммит туоһу сертификат туппуппут”, – диэн болҕомтолоохтук истэн олорор оҕолорго кыайыы мэтээллэрин, ону туоһулуур грамоталарын, хаартыскаларын, үлэлэрин түмүгүнэн араас знактары ылбытын көрдөрөн кэпсиир Клавдия Михайловна.

Дьиэ кэргэнинэн күрэхтэһиигэ кыттыы туһунан өссө чиҥэтэн кэпсээтэххэ, 1996 сыллаахха Бороҕоҥҥо ыытыллыбыт Саха сирин Спортивнай оонньууларыгар кыттаннар иккис кэрдиискэ тахсыбыттар. Спартакиада үөрүүлээх сабыллыытын кэмигэр, Уус Алдан улууһун баһылыга Афанасий Васильевич Мигалкин Клавдия Шелковникова Америка Атланта куоратыгар XXVI сайыҥҥы Олимпийскай оонньуулары көрө барарыгар путевка туттарбыт. Онон сыралаах үлэтэ сыаналанан, олоҕор улахан чиэскэ, бочуокка тиксэн, Олимпийскай оонньуулары көрбүт, дьоллоох саха!

Дьэ, бу курдук, кэлэр көлүөнэ ыччат Бүтүн сойуус үрдүнэн ыытыллыбыт спортивнай хамсааһын съеһигэр талыллан сылдьыбыт, Уус Алдан, Нам улуустарын Дүпсүн, Үөдэй нэһилиэктэрин Бочуоттаах олохтооҕо, Нам улууһун Ытыктабыллаах киһитэ Клавдия Шелковникова спорка дьоһун суолун биллэ. Кини Уус Алдаҥҥа уон төгүл “Сыл бастыҥ спортсмена” ааты ылбыта, 1984 сыллаахха Саха сирин ДСО “Урожай” “Сыл бастыҥ спортсмена” буолбута.

Спорду кытта эҥээрдэһэр, атын да дьарыктаах буоллаххына, ситиһиилээх киһи буола улаатыаҥ. Бириэмэтин туһалаахтык атаарар киһи – тулуйумтуо кытаанах майгылаах буолар диэн спорт эйгэтигэр сылдьар киһи истиҥ кэпсэтиини түмүктүүр.

https://www.instagram.com/p/CVHjFmmNB74/?utm_medium=copy_link - инстаграм страница